Bismillah Her Hayrın Başıdır!
Bismillah Her Hayrın Başıdır!
Dr. Adem Ali Rüzgarlı
Yemek yemeğe besmele ile başlarız.
Su içmeye besmele ile başlarız.
İşimize besmele ile başlarız.
Neden? Çünkü besmele her hayrın başıdır.
Çünkü besmele ile başlanmayan iş bereketsizdir!
Ne diyoruz besmele çekince? Rahman ve rahîm olan Allah’ın ismiyle.
Daha doğrusu -orijinalindeki sırayı takiple-, “Allah, rahman, rahim olanın ismiyle”
Önce Onun ism-i hassı: Allah! Ne demek bu? Bütün varlığı uluhiyeti ile kuşatmış olan! Her şey Kendisine boyun eğmiş olan. Her şey Onun programına göre gerçekleşen. “Allah” lafzı Onun bütün isimlerini yani bütün özelliklerini içine alır. Câmi bir isimdir lafza-ı celâl. Allah dediğimizde aynı zamanda, hâlık (yaratan), aynı zamanda şekil veren (musavvir), aynı zamanda yerli yerinde yapan (hakîm)… demiş oluyoruz. Bu açıdan bakınca bütün alem, bütün evren Onun uluhiyetini ilan ediyor diye anlıyoruz.
Sonra “rahman”. Rahman ne demek? Sonsuz rahmet sahibi olan, mahlukatın ihtiyaçlarını karşılayan, canlıların her çeşit rızkını ihsan etsin. Etrafımıza, dünyaya bakınca her varlığın ihtiyacının karşılandığını görmüyor muyuz? Küçücük hayvancıklardan fillere kadar canlıların en güzel şekilde beslendiklerini görmüyor muyuz? Yaratıcıyı inkar eden insanların bile başta oksijen ihtiyaçları olmak üzere bedenî ve ruhî ihtiyaçlarının temin edildiğini görmüyoruz? Kısacası gözlemlerimize dikkat ettiğimizde bütün bir dünyanın “rahmân” diye haykırdığını duyuyoruz adeta!
Sonra da “rahim”. Rahim ne demek? Merhametli olan, acıyan, annelerde daha baskın olmak üzere canlılardaki bütün merhamet duygularının kaynağı olan! Kendi varlığımıza baktığımızda, söz gelimi, bizi anne karnında rahmet tecellileriyle kuşatan O, dünyaya gelir gelmez tertemiz sütü annemizin eliyle ihsan eden O, annemizi etrafımızda pervane gibi koşturup bize hizmetkar eden O diye anlıyoruz. Hayatımız boyunca fizikî ve ruhî ihtiyaçlarımızı karşılayıp bizi merhametiyle daima sarıp sarmalayan O diye anlıyor, bütün varlığımızla Onun rahmetini yansıtan bir ayna olduğumuz fark ediyoruz.
Kısacası bütün varlık alemi, üzerinde yaşadığımız küçük küremiz, kendi bedenimiz ve ruhumuz Allah diyor, rahman diyor, rahîm diyor. Diğer bir ifadeyle bismillah diyor, besmele çekiyor. Bediüzzaman’ın ifade etiği üzere “Bismillah bütün mevcudatın lisan-ı haliyle vird-i zebânıdır.” Çünkü her şey Ona dayanıyor. Her şey Onun adıyla hareket ediyor. Her şey Onun ismini yani özelliğini veya özelliklerini yansıtıyor. Bunu gören, bunu anlayan bir kimse bismillah demez mi? Bütün varlıkların hal diliyle okuduğu besmeleyi o da aklı, kalbi ve dili ile yansıtmaz mı?
Bismillah yani “Allah, rahman, rahim olanın adıyla”. İlk bakışta cümle tamamlanmıyor gibi görünüyür. Doğru. Çünkü biz bir faaliyetimize bu ibare ile başladığımızda anlam onunla ilgili olarak tamamlanıyor. Söz gelimi sofraya oturduğumuzda bismillah dediğimizde, “Yemek yemeğe rahman ve rahim olan Allah’ın adıyla başlıyorum” demiş oluyoruz. Bir işe besmele ile başladığımızda “Bu işi Onun uluhiyet, rahmaniyet ve rahimiyeti ile sonuçlandırmak istiyorum” demiş oluyoruz.
Başa dönelim: “Bismillah her hayrın başıdır!” Çünkü her hayır Onun elindedir. Her şey Onun “havli” ve “kuvveti” ile gerçekleşir. Her şey Onun ilim, irade ve kudret gibi isimleriyle yani esmasının tecellisi ile gerçekleşir. Bismillah demek bunun farkında olmak demektir. Bismillah bu yönüyle imandır, ibadettir, tefekkürdür. Resul-i Ekrem (asm)’ın ifade buyurduğu üzere “besmelesiz işin ebter olması” (Beyhakî, Şuabü’l-iman, hadis no: 4475) yani kısır, verimsiz, sonuçsuz olması bu imanî tefekkürün kaybedilmesi sebebiyledir. Bu yüzden, mesela yemeğe oturduğumuzda (veya kıyasen her hangi bir işimizde) besmeleyi unutursak, hatırlar hatırlamaz “Başında ve sonunda Allah’ın ismiyle” (Ebu Davud, “Et’ime”, hadis no: 3767) dememiz gerekiyor.
Ne mutlu bismillahı diline “vird” edinenlere!
Ne mutlu besmele ile oturup besmele ile kalkanlara!
Ne mutlu bismillahı hayatına hayat edenlere!
02:00
News